شون پن و خاطرات سفر به ایران

شون پن، بازیگر و کارگردان سرشناس آمریکایی و همسر سابق مدونا، خواننده موسیقی پاپ که در جریان انتخابات ریاست جمهوری به ایران سفر کرده بود، سرانجام انتشار یادداشتهای این سفر را آغاز کرده است.نخستین بخش از مجموعه پنج قسمتی گزارشهای شون پن که به عنوان گزارشگر روزنامه سانفرانسیسکو کرانیکل به تهران آمده بود، روز دوشنبه، نزدیک به دو ماه پس از سفر او در این روزنامه به چاپ رسید. در نخستین بخش این گزارش، شون پن درباره مشکلات دریافت ویزا برای سفر به ایران نوشت و لحظات پراضطرابی را توصیف کرد که هنگام ورود به تهران انگشت نگاری می شد.

"تضاد فرهنگی"

او همچنین اشاره کرد که پیش از فرود هواپیما در فرودگاه مهرآباد، از مسافران زن خواسته شد تا بنا بر قوانین حکومتی ایران، سر و روی خود را بپوشانند.به گفته او، با شنیدن این توصیه، زنان به سوی دستشویی هواپیما هجوم بردند و وقتی که یکی یکی با پاک کردن آرایش صورتشان و پوشیدن چادری که از سر تا پا را می پوشاند بیرون آمدند، انگار که زمان چند قرن به عقب بازگشته بود.شون پن، شلوغی تهران را با بغداد و مکزیکوسیتی مقایسه می کند و می گوید خیابانهای شهر آکنده از داد و هوار، بوق اتومبیلها، هوای گرم و آلوده و موتورسیکلت هایی است که در میان عابران پیچ می خورند و گل و لای می پراکنند. او که یک هفته پیش از برگزاری انتخابات وارد تهران شد، شهر را پوشیده از پوسترهای انتخاباتی توصیف کرد: "من می دانستم که آن ایام، هفته پرحادثه ای خواهد بود اما نمی دانستم که ما خشونت بارترین هفته، طی یک دهه اخیر در ایران را پیش رو داریم."شون پن در دومین بخش گزارش خود نیز به دیدار با مهدی هاشمی، فرزند و مدیر تبلیغاتی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور پیشین ایران که ناظران او را بخت اول انتخابات می دانستند پرداخت و از گفتگوی خود با او درباره مسائلی چون رابطه با آمریکا، برنامه هسته ای و وضع زندان سیاسی نوشت. شون پن به تناقضها و تقابلهای فرهنگی در ایران اشاره می کند؛ جامعه ای که به گفته او حکومتی محافظه کار و به شدت سنت گرا دارد اما جوانان فراوانی را دیده که علاقه شدیدی به فرهنگ غربی داشته اند و خواستار آن بوده اند که کشورشان سیاستهای آزادتری در زمینه فرهنگ داشته باشد.

"مرگ بر آمریکا"

باوجود آنکه او از رفتار گرم و علاقه مندانه مردم نسبت به آمریکایی ها یاد می کند اما همچنین درباره هراس و نگرانی خود از برخورد احتمالی با افرادی می نویسد که به گفته او برای برآورده کردن اغراض و نیات خود، دست به اعمال و رفتاری می زنند که ایران را کشوری بی ثبات جلوه دهد. شون پن می گوید که شمار چنین افرادی کم نیست و او در برخورد با افراد ناشناس، می کوشید تا هشیار و محتاط بماند؛ از جمله در برخورد ناگهانی با شخصی که وعده ملاقات و مصاحبه او با حسن خمینی، نوه بنیانگذار جمهوری اسلامی و نیز آقای رفسنجانی را می داد.سومین قسمت خاطرات شون پن که درباره ملاقات او با نوه آیت الله خمینی است روز چهارشنبه در سانفرانسیسکو کرانیکل به چاپ می رسد. این بازیگر آمریکایی در سفر به ایران، در نماز جمعه تهران که به امامت احمد جنتی برگزار می شد نیز شرکت داشت. او در جریان این سفر، با دانشجویانی مواجه شد که شعار "مرگ بر آمریکا" می دادند و همچنین هنگام تصویربرداری از یک تظاهرات، دوربینش هم برای مدتی کوتاه توسط پلیس ضبط شد.

"نگاه شخصی"

فیل برانستین، سردبیر اجرایی سانفرانسیسکو کرانیکل به نشریه ادیتورز اند پابلیشرز گفته است که مجموعه گزارشهای شون پن، بیش از آنکه پوشش انتخابات ایران باشد، نگاهی شخصی و بازتاب تجربه او از برخورد با این جامعه است.این گزارشها، یک ماه پیش به روزنامه سان فرانسیسکو کرانیکل تحویل داده شد اما پس از بازنویسی و ویرایش، با تاخیر به چاپ رسید. پیشتر یک مجله محافظه کار آمریکایی در قالب یک گزارش خیالی و طنزآمیز، هجویه ای بر سفر شون پن به تهران نوشته بود که برخی رسانه های ایرانی، از جمله خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی و روزنامه محافظه کار کیهان، به اشتباه آن را به عنوان گزارش واقعی شون پن منتشر کردند. آقای برانستین که خود از گزارشگران کهنه کار در زمینه اخبار خارجی است، قبلا نیز برای شون پن معرفی نامه صادر کرده بود تا در نوامبر 2003، اندکی پیش از دستگیری صدام حسین به بغداد سفر کند. شون پن بابت گزارش مفصل و دو قسمتی خود درباره عراق از این روزنامه آمریکایی پولی نگرفت. این بار نیز این ستاره سینما هزینه های سفر خود و دوستانش به ایران را شخصا پرداخت کرده و هنوز درباره پرداخت پول به او در ازای چاپ گزارشهایش تصمیمی گرفته نشده است.

شون پن، بازیگر فیلم هایی چون تلفات جنگ (Casualties of War) با موضوع مناقشه ویتنام که در آن خشونت سربازان آمریکایی به تصویر کشیده می شود، وضعیت عراق را به یک "جعبه باروت" تشبیه کرده بود.